Nisap Miktarı Nedir
Tüm Haberler

Nisap Miktarı Nedir

26.03.2022

Nisap Miktarı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Nisap denilen zekâtın asgari miktarı, 20 miskal yani 96 gram altın veya muadili nakit veya ticari maldır. Zekât ödemeyi veya udhiyyah yapmayı gerektiren asgari servet miktarına sahip olan kişi zengin olarak tanımlanır. Zengin olduktan sonra tam bir (kameri) yıl geçtiğinde, zekât vermek farz olur. Dinimizde eşlerin zekât malları ayrı ayrı hesaplanmıştır.

Alacaklar zekât nisabına dâhildir. Bunları topladıktan sonra geçmiş yılların zekâtını da vermesi gerekir. Alacakların zekâtını da tahsil etmeden vermek caizdir. Borçların parasından veya mal varlığından düşülmesi, kalanının zekâtının ödenmesi gerekir.

Nisap hesabında, ev, arsa, araç, demirbaş gibi ticaret amacı gütmeyen şeyler hesaba katılmaz. Alım satım amaçlı satın alınan malvarlığı, altın, gümüş ve her türlü paranın zekâtının verilmesi gerekir. Evlerde ve arabalarda zekât verilmez. Ancak araba, ev veya arsa alıp satanın (yani bunu iş olarak yapanın) zekâtını vermesi gerekir.

Zekâta tabi varlıklarda bir yıl içinde meydana gelen azalma ve artışlar dikkate alınmaz. Nisaba ulaştığı tarihten itibaren bir yıl geçtikten sonra, kalan nisaba ulaştığı takdirde kırkta birinin verilmesi gerekir. Zekât sadece kâr üzerine değil, paranın ve ticaret malının tamamı üzerinden verilmelidir.

Kaybedilen, gasp edilen veya gömüldüğü yer unutulan mallar ve reddedilen aidatlar nisap hesabına katılmaz. Yazılı delil veya iki şahit bulunan veya borçlular tarafından ikrar olunan alacaklar, müflis veya fakir tarafından tutulsa dahi nisaba dâhildir. Bunları alınca geçmiş yılların zekâtı da verilir.

Kadının altın ve gümüşten başka ziynet eşyasının zekâtı yoktur. Elmas, zümrüt vb. zekâtını vermek zorunda değildir. Şafii mezhebinde altın ve gümüş de olsa, ziynet eşyasının zekâtını vermesi gerekmez. (Hidaye)

Nisabın yıkılması, borçlanarak sıfıra inmesi veya sıfırın altına inmesi demektir.

Nisap ve Zekât Kavramları ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

Zekâtını yanlış hesaplayıp, vadesinden önce bir altın yerine iki altın veren kimse, hatasını anlarsa, bu bir altını bir sonraki yılın zekâtından mahsup edebilir. Zekâtını vadesinden önce hesaplanandan az veren kimse, vakti geldiğinde zekâtını tamamlamalıdır.

Memur ve memurların alacakları maaş ve ücretler, onları almadan önce onların malı olmaz, çünkü bunlar birer hak olmakla birlikte, bir kimsenin hakkı olan mallar, onları ele geçirmeden önce kimsenin malı olmaz. Sendikalar veya sigorta şirketleri tarafından kendilerinden kesilen ve henüz teslim alınmayan paralar zekât hesabına dâhil edilmez.

Altın ve gümüş, saklanma amacı ne olursa olsun ticaret malı sayılır. Diğer para ve ticaret malları ile birlikte hesaplandığında, nisaba ulaşılırsa, zekât verilmesi gerekir.

Kadının fakir ve borçlu kocasına zekât vermesi caizdir. Kocası tarafından müeccel olmayan mehir (ertelenmiş mehir) olarak altın verilecek kadın, onu zekât nisabına dâhil etmelidir. Kadının altın ve gümüşten başka ziynet eşyası zekât değildir; pırlanta, zümrüt ve benzerlerinin zekâtını vermek zorunda değildir. Şafii mezhebinde kadının altın ve gümüş de olsa ziynet eşyasının zekâtı gerekmez.

Zekât, farz olduktan sonra verilir. Nisaba ulaştığı zaman, o kameri tarihini yazmalıdır. Örneğin, 3 Receb'de nisaba ulaşmışsa, parası veya nisaba ulaşan ticari malları varsa, ertesi yıl 3 Receb'de zekât vermelidir. Zekât vermek için Ramazan'ın gelmesini beklemek gerekmez. Aynı şekilde zekâtı vaktinden önce vermekte de bir mahzur yoktur. Hatta sonraki birkaç yılın zekâtını da önceden vermek caizdir. Zekâtını yanlış hesaplayıp vadesinden önce bir altın yerine iki altın veren kimse, bir sonraki yılın zekâtından bir altın düşebilir.

Paylar

Paylar iki türdür: nama yazılı paylar ve hamiline yazılı paylar. Hamiline yazılı paylar devredilebilir. Yani döviz gibi defalarca el değiştirebilirler. Sahibinin istediği zaman satılabilir. Hamiline yazılı paylar, ticari mallar gibi, zekâtın hesaplandığı tarihteki piyasa değeri kadar nisaba dâhil edilmelidir. Nama yazılı hisse satın alan kimse, fabrikanın demirbaş ve demirbaşları dışındaki parasını, vadesi geldiğinde zekât nisabına dâhil etmelidir.

Eğer bir gölde balık yetiştiriliyorsa o balıklar satıldığında elde edilen para diğer zekât mallarıyla birlikte nisaba ulaştığı takdirde zekâtının verilmesi gerekir. Birkaç ineği olup çok süt satarsa, ineklerin zekâtı gerekmez. Ancak sütten kazanılan paranın vadesi geldiğinde zekât nisabına dâhil edilmesi gerekir.

Ramazan ayında düzenli oruç tutan veya oruç tutmayan bir Müslüman'ın dahi zekât vermesi gerekir. Nisap miktarı ve daha fazla borcu olmayan fakire zekât vermek mekruhtur. Zekât verirken, zekât verene zekât verdiğini açıklamak gerekmez. Bunun bir hediye olduğunu söylemek caizdir. Zekât, ticareti yapılan mallardan veya muadili altından verilir.

Zekâtın nisabı kesin değil midir?

Örneğin İslam'da bir adamın 29 ineği, 39 koyunu, 4 devesi ve 50 gram altını varsa zekât vermesi gerekmez. Ayrıca, yünlerinden faydalanmak, yük taşımak veya binmek için sayılanlardan başka hayvanları varsa, saima hayvanları (tarlalarda otlayan) olduğu için zekât vermesi gerekmez. Yılın yarısından fazlası, (deve ve sığır gibi farklı familyalardan üreme [veya süt] amaçlıdır ve bunlara saima hayvanları denir) nisabın hesabı sırasında birbirine veya diğer ticari mallara eklenmez. Bu kadar malı olduğu halde, İslâm farz kıldığı için zekât vermesi gerekmez. Bir başkasının ise bu kadar serveti olmayıp 100 gram altını varsa, İslam'a göre zengin sayılır ve zekât vermesi gerekir.

Zekâtın, fıtr sadakasının, kurbanın ve malın kıymetinin altınla belirlendiğini dinimiz bildirmiştir. (Keşf-i Rumuz)

Nisap Nasıl Hesaplanır?

Nisap miktarı, devletçe kazanılan altın ve gümüş para çeşitlerinin değeri en düşük olanı ile hesaplanır. Para için kullanılmayan altın veya gümüş ile hesaplanmaz. Bu kural kıyamete kadar geçerlidir. Örneğin günümüzde en düşük değeri olan Aziz, Hamid [Türkiye'de kullanılıyor] gibi altınlar üzerinden hesaplanmaktadır. 20 miskal altın veya muadili ticaret malına sahip olan zengin sayılır. Tam bir kameri yıl geçtiyse, bunun zekâtını vermek gerekir. (Rad-ül Muhtar)

Koyun zekâtı kırkta birdir. Yani 40 koyunu olanın bunlardan birine zekât vermesi gerekir. Hiç kimsenin bunu otuzda bir veya ellide bir olarak değiştirme yetkisi yoktur. Fıtır sadakasında buğday, un, arpa, hurma veya kuru üzümden belli bir miktar verilir. Yani, onlar için öngörülen miktar standart olarak alınmalıdır. “Muz veya ceviz kadar“ şeklinde ölçeklendirilemez. Standart, İslam'ın öngördüğü şeydir. Meselâ, dinimizin “fıtr sadakası olarak 3500 gram arpa veya altın veya gümüş muadili verilmelidir” dediği gibi, bu hüküm kıyamete kadar geçerlidir.

İslam hukuku zamana göre değişmez. Yeni bir yüzyılın gelişiyle birlikte ona yeni bir yorum yapılamaz. Tefsir bir asrın ihtiyaçlarına göre yapılmaz. Şafii mezhebinde ıslak köpek bir yere dokunursa yedi defa su ile yıkamak gerekir. Yıkamalardan biri su-toprak karışımı ile yapılmalıdır. "Bugün sabun ve deterjan var. Toprak-su karışımı ile yıkamaya gerek yok" demek doğru değildir. Dinimizin emirlerini aynen emrettiği gibi yerine getirmeliyiz. Nisap miktarının hesaplanması da değişime uğramaz.

Alınacak maaş ve ücretler zekât nisabına dâhil midir?

Memur ve memurların alacakları maaş ve ücretler, alınmadan önce nisap hesabına dâhil edilmez.

Miras zekât nisabına dâhil edilmeli midir?

Evet, nisaba dâhil olması gerekir, ancak mirası alana kadar zekât vermeniz gerekmez. Aldığınız zaman önceki yıllar için zekât vermeniz gerekmez.

Altın diş zekâtın nisabına girer mi?

Evet, dâhildir.

Sonradan satmaya niyet edilen arsa zekât nisabına girer mi?

Hayır, dâhil değildir.

Karısına mehir borcu olan erkek, bu miktarı zekât nisabından mahsup eder mi?

Evet, zekât nisabından kesmesi gerekir. Alacaklı kim olursa olsun, borçları nisabından kesilir.

Krediler 25 veya 30 yılda taksitler halinde ödenir mi, zekât nisabından mahsup edilir mi?

Evet, 30 yıl içinde aylık taksitlerle ödense dahi tüm tutar kesilir.

Bugün zekâtımı vermem gereken gün. Hac için ödeyeceğim parayı 10 gün sonra zekât nisabından mahsup edebilir miyim?

Hayır, zekât nisabından mahsup edilmez.

Zekât hesabı yaparken ödeyeceğim kiradan düşmeli miyim?

Zaten vadesi gelen kira, zekât nisabından mahsup edilir, ancak sonraki ayların kirası mahsup edilmez.

Devre mülk zekât nisabına dâhil midir?

Hayır, dâhil değildir.

İki veya üç evi olup da kiraya vermişse zekât vermesi gerekir mi? Değilse zekât alınabilir mi?

Evler birden fazla da olsa zekât nisabına dâhil değildir. Ancak bunlar udhiyyah nisabına dâhildir. Uziyye nisabı olanın zekât alması haramdır. (Rad-ül Muhtar)

Paylaş
Galeri
SON EKLENEN HABERLER