İyilik Sadaka İle Büyür

İyilik Sadaka İle Büyür

Pahalılaşan hayat şartlarında maddi gelir düzeyi düşmekte, fakirlik düzeyi artmaktadır. İnsanların zor koşullarda hayatını idame ettirmeye çalıştığı dönemlerde bir kişinin bile yardımına koşmak hem insani hem de dini görevdir. Hem maddi hem de manevi olarak yapılan her yardım bir nevi sadakadır.

İnsanların zor zamanında bir derdine çözüm bulabilmek, imkânlar dâhilinde yardımcı olabilmek belki de dünyadaki en güzel histir. Karşıdaki kişinin veya kişilerin sıkıntısını gidererek iç huzura kavuşmak da bambaşka bir duygudur. Zaman, mekân fark etmeksizin bir insana uzatılan el, sizin ihtiyaç duymadığınız bir şey iken onun için çok daha büyük bir şey olabilir. Samimiyetle yapılan para yardımı, kurban bağışı, giyecek yardımı sadakanın içinde yer alır. İslam dininde bir insanın hayatına iyi niyetle dokunmanın, karşılıklı hayra sebep olduğu bilinir. Özellikle ‘bir elin verdiğini öteki bilmesin’ inancıyla yapılan sadaka, şüphesiz en hayırlı olandır.

İslam dininde Allah katında Uhud Dağı’nın büyüklüğü kadar olduğu söylenen sadaka, iyiliğin timsali olarak da anılır. Sadaka ile birlikte insanların kötü olayların başına gelmesinin önüne geçtiği de düşünülmektedir. Sadaka bir şeyleri vermek olarak düşünülse de bunun da belli başlı kuralları dikkat edilmesi gereken hususları vardır. İnsanlar sadaka farz mıdır diye sürekli araştırma yapmaktadır. Sadaka, zekât olarak veriliyorsa farzdır. İnsanlara yardım edebilecek konumda ve maddi imkânda olma durumunda zekât verilir. Bu durumda olmanın belli başlı kuralları vardır ve zekât farzdır. Bir insanı ya da aileyi müşkül durumdan kurtarmanın ölçütü ise dini vecibelerde özellikli olarak belirtilmiştir.

Hz. Muhammed çok fazla miktarda sadaka verdiği için her sadaka sünnettir diyebiliriz. Sadakayı verirken böbürlenmemek, içten gelerek yapmak da sünnettir.

Sadaka Nedir?

Köken itibariyle doğruluk anlamına gelen sıdk kelimesinden gelmektedir. Sadaka, kişinin Allah rızası için maddi ve manevi olarak bir canlıya yardımda bulunmasıdır. İnsanlar sadece bir erkeğe veya kadına sadaka verilebileceğini düşünse de aslında bir hayvana ya da çiçeğe bakmak da sadaka olarak adlandırılır. Bir kişiyi severken gösterilen özen, bir çiçeğe su vermek, bir köpeğin başını okşamak da manevi olarak yapılan sadaka yerine geçmektedir.

İnsanın doğası gereği zorda olana yardım etme niyeti vardır. Bu niyeti bastırmadan sürdürmeye çalışan kişilerin, iyilikle dokunduğu her şey sadakaya dönüşür. Fakir bir ailenin yardımına koşmak, bir çocuğa hediye almak ya da ihtiyacı olan bir gence burs vermek de gönülden yapılan sadakalardır. Kişinin hiçbir kar amacı gütmeden yapması gerekir. Zamanın ötesindeki iyiliğe erişmek için yapılan sadaka eyleminde kişiler psikolojik olarak da feraha erer. Dini vecibelerden en geniş manalara varan sadaka, insan özündeki iyiliklerin dışarıya madden de yansıtılmasıdır.

Sadaka konusundaki hadisler ise oldukça hatırı sayılır şekildedir. Onlardan bazılarına göz atalım:

·         Güzel söz sadakadır.

·         Güzel iş sadakadır.

·         Her güzel şey sadakadır.

·         Veren el alan elden hayırlıdır.

·         Bir insan Allah’ın rızasını umarak aile efradı için harcamada bulunursa bu, o kimse için bir sadakadır.

Hz. Muhammed’in sözlerinden de yola çıkarak sadaka her türlü güzel işin adına denir. Fakat elbette maddi anlamda zorda olan kişiye yardım etmenin değerini bilmek gerekir. Kurban kesemeyene kurban bağışlamak, evine erzak alamayana erzak yardımında bulunmak, parası olmayana para vermek kurtarıcıdır. İyilikdenizi.org üzerinden sadakalarınızı bağışlayabilir, maddi anlamda yardımda bulunabilirsiniz. Hem güvenilir hem de kolay iletişim sayesinde doğru kişilere sadakada bulunduğunuzdan emin olursunuz.

Sadaka Kimlere Verilir?

Sadaka elbetteki maddi durumu yeterli olmayan bireylere verilir. Para, kıyafet, yiyecek her türlü madden yardımın iyilikleri doğurduğu açıktır. Yoksul birinin gülümsemesine sebep olmak, bir çocuğun okula gitmesi için gerekli ihtiyaçları karşılamak sadakanın en güzellerindendir. Sadakanın amacı doğru şekilde Allah rızası için yardımda bulunmak olsa da, sadaka anlam bütünlüğüne göre çeşitlenir. Sadaka şu şekilde farklı çeşitlerde tanımlanır:

Farz Olan Sadaka: Zekât

İslam’ın beş temel ibadetinden olan zekât farz olan sadakadır. Büyüyen bir mal geliri veya belirlenen ölçülerde zenginliğe sahip olan kişinin zekât vermesi gereklidir.

Fıtır Sadakası

Ramazan ayı içerisinde verilmesi gereken fitre fıtır sadakası olarak geçmektedir. Fıtır orucu açmak anlamına gelirken fitre yaradılış anlamına gelmektedir. Sevap için verilen yaradılış sadakası olarak adlandırılır.

Nafile Sadakalar

Allah’ın rızası için yapılan her türlü güzel şey sadakadır. Maddi manevi her türlü güzel davranış bu gruba girer.

Sadaka-i Cariye

Öldükten sonra bile amel defterine işlenecek olan sevapları sağlayan sadakadır. Geride faydalı bir eser bırakmak, ilim yolunda bilgi bırakmak, ağaç bırakmak, cami yaptırmak hepsi bu gruba girmektedir. Kişiye öldükten sonra bile dua ettiren sadaka türüdür. Genellikle karşımıza çıkan çeşmeler de bu gruba dâhildir.

Sadakanın Toplumda Yeri ve Önemi

Sadaka dini açıdan oldukça büyük bir öneme sahiptir. Aynı zamanda toplumsal açıdan ele alındığında da öneminin yerini görmekteyiz. ‘Komşusu açken tokken yatan bizden değildir.’ Bu durumu en çok açıklayandır. Kişinin kendi dışındakilerin durumunu bilerek harekette bulunması toplumu ileriye götürecek olan şeydir. İnsanlığın hayrına yapılan her güzel şeyde Allah’ın kelamları mevcuttur.

Dini inanış yönünden sadakanın önemine vakıf olunsa da aynı zaman inanış dışında da toplumda pelesenk olmuş cümleler vardır. ‘Verilmiş sadakan/sadakam varmış.’ Cümlesini hemen hemen herkes söylemektedir. Müslüman ülkelerde inanış yönü fark etmeksizin dinden gelen davranış ve cümleler toplumun bel kemiği haline gelir. Bundan hareketler verilmiş sadakası olduğunu ifade ederek bir bela ya da kazadan kurtulduğunu ifade etmek de toplumsal bir davranış haline gelmiştir. Bu inancın kökeni aslında sadakanın her türlü belayı def edeceğini söyleyen ayetler ve hadislerdir. Kısacası hayatın mihenk taşı olan sadaka, dinden bağımlı ya da bağımsız hayatımızda var olmaktadır.

Bir toplumun düzeninde iyiliğe değer yargıların bulunması ve bunu davranışla tasdik etmek şüphesiz en doğru davranış biçimidir. Bir insanın kusurunu kapatmak ya da o kişinin kusurlarını tamamlamak her açıdan fayda doğuran bir eylem olarak bireyin karşısına çıkar.  Kendi imkânlarını başkalarıyla paylaşarak yardımcı olmak iyilik denizine bir balık bırakmaya benzer.  Az çok fark etmeden yapılan her yardımın bir yerlerde gülümsemeler yarattığını bilerek hareket etmek gerekir. Hadid Suresi’nde geçen ayet belki de iyiliğin nasıl ödüllendirileceğini en güzel şekilde tanımlar. "Şüphesiz ki sadaka veren erkeklerle sadaka veren kadınlar ve Allah'a güzel bir borç verenler var ya, (verdikleri) onlara kat kat ödenir. Ayrıca onlara çok değerli bir mükâfat da vardır." 

Sadaka vermek Allah rızası için yapılan bir eylem olsa da ruhu arındıran bir enerji olarak da kişiye geri döner. Sadakalar arttıkça iyilikler büyür. Hem ülkemizdeki hem de başka ülkelerdeki zor durumda olanlara yardım etmek gayesiyle kurulan iyilikdenizi.org bağışlarla insanların hayatını değiştirmektedir. Eğitim, doğa, kurban, su gibi önemli konularda projeler yöneten bu kuruluşa istediğiniz zaman bağış yaparak sadaka verebilirsiniz. 

İlginizi Çekebilir: Geçmişten Günümüze Yardımlaşma Geleneği